Dù là một lập trình viên chỉ vài năm kinh nghiệm, hoặc là một developer guru được mọi người nể phục, chắc hẳn bạn cũng sẽ có những sai lầm mà nếu được quay lại chắc chắn sẽ làm khác. Hãy xem 21 sai lầm mọi lập trình viên đều có thể mắc phải ảnh hưởng đến sự nghiệp. Tuy bài viết dành cho các developer nhưng nhiều điều cũng đúng với những người làm IT nói chung. Bạn có thấy mình đâu đó trong những sai lầm này không?
Nội dung
- 1 – Không đầu tư vào kiến thức
- 2 – Tự cản bước khi làm cho mình trở nên không thể thay thế
- 3 – Phá hủy các mối quan hệ
- 4 – Không chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm
- 5 – Không chú trọng kỹ năng mềm
- 6 – Dính chặt với một công nghệ duy nhất
- 7 – Đốt cháy giai đoạn
- 8 – Không viết code document
- 9 – Không quan tâm những gì đang xảy ra xung quanh
- 10 – Chú trọng quá nhiều vào thiết kế trước khi viết code
- 11- Đánh giá thấp code-sense
- 12 – Chọn ngay giải pháp đầu tiên
- 13 – Không nhận biết được điều gì không nên làm
- 14 – Không thừa nhận sự thiếu hiểu biết
- 15 – Không quản lý được áp lực
- 16 – Không xây dựng mối quan hệ và tạo dựng niềm tin
- 17 – Không có cái nhìn toàn cảnh
- 18 – Làm những điều dư thừa
- 19 – Không nắm rõ các quy tắc kinh doanh
- 20 – Ít giao tiếp
- 21 – Không ưu tiên cho sức khỏe
1 – Không đầu tư vào kiến thức
Sự nghiệp của bạn sẽ phát triển như thế nào phụ thuộc vào cách bạn đầu tư cho tương lai. Làm hết sức để hoàn thành nhiệm vụ, cuối tháng lãnh lương và khi ra khỏi công ty, tâm trí bạn sẽ bị những thứ như xe cộ, quần áo , ăn uống, cuộc sống gia đình, bạn bè và bao nhiêu thứ khác xâm chiếm.
Điều đó không có gì là sai cả, vì đó là cuộc sống. Tuy nhiên bạn cần phải lên kế hoạch chi tiền và thời gian cho việc bổ sung kiến thức. Kiến thức không chỉ là khoản đầu tư đem lại lợi nhuận lớn nhất mà còn là điều duy nhất tồn tại qua năm tháng.
Vậy kiến thức đó là gì? Là công nghệ chuyên sâu, công nghệ mới, kiến thức về kinh doanh, ngoại ngữ.. tất cả những gì có thể hỗ trợ cho nghề nghiệp của bạn.
2 – Tự cản bước khi làm cho mình trở nên không thể thay thế
Làm cho mình trở nên quan trọng và không thể thay thế ở một vị trí nào đó là điều ai cũng muốn. Tuy nhiên cũng chính điều đó lại cản trở sự phát triển của bạn. Vì sao?
Mọi người sẽ cảm thấy khó khăn khi không có bạn. Và kết quả là bạn sẽ chôn chân ở vị trí đó trong khoảng thời gian dài. Luôn nhớ, nếu mục đích của bạn là phát triển ở một vị trí cao hơn, bạn cần phải giảm bớt sự ràng buộc bởi những việc thấp hơn. Hãy hướng dẫn một người để họ có thể tiếp quản công việc của bạn một cách có kế hoạch.
Nói ngắn gọn: hãy là người quan trọng, nhưng cần phải bớt quan trọng khi cần thiết.
3 – Phá hủy các mối quan hệ
Đúng thật bạn là một lập trình viên sáng giá, thế nhưng điều đó không cho bạn quyền phá hủy các mối quan hệ và có những xung đột không cần thiết. Ngành công nghiệp phần mềm nói riêng và IT nói chung thật rộng lớn nhưng cũng thật nhỏ bé. Những mối quan hệ mà bạn đang phá hủy sẽ trở lại và ám ảnh bạn khi bạn cần chúng nhất.
Hãy khiêm tốn, thân mật và duy trì mối quan hệ tốt với cả những người mà bạn không thích.
4 – Không chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm
Theo kinh nghiệm của các IT guru, hiểu biết rõ về công nghệ là cách bền vững nhất để có được sự tôn trọng của những người làm cùng, thậm chí những người cùng ngành. Tuy nhiên, nếu như bạn giỏi về công nghệ và không chia sẻ kiến thức của mình thì thật là tệ.
Kiến thức chỉ là một nửa, nửa còn lại nằm ở việc chia sẻ nó. Lập trình viên hay network engineer nhiều kinh nghiệm trao đổi với những người mới vào nghề và chỉ cho họ cách giải quyết vấn đề. Không chỉ trao đổi với các về cách khắc phục vấn đề mà còn giải thích với họ về lý do tại sao thực hiện điều đó như vậy chính là cách bạn chia sẻ tốt nhất.
5 – Không chú trọng kỹ năng mềm
Lập trình viên đôi khi quên rằng phát triển phần mềm cần đến một tập thể. Dự án là một nhiệm vụ chung mà một nhóm người phải làm việc, hỗ trợ lẫn nhau, hướng tới một mục tiêu duy nhất.
Vì vậy, nếu như một lập trình viên quá kiêu ngạo, không có niềm đam mê, không thể giao tiếp hiệu quả… sẽ có một tác động tiêu cực không chỉ đối với cá nhân mà cả những dự án mà người này tham gia. Vì vậy, kỹ năng mềm là rất cần thiết: giao tiếp, quản lý vấn đề, làm việc nhóm, quản lý thời gian…
6 – Dính chặt với một công nghệ duy nhất
Ngành công nghiệp phần mềm không ngừng phát triển. Là một chuyên gia phát triển phần mềm bạn cũng phải luôn cập nhật kiến thức để bắt kịp sự phát triển này. Và có như vậy, bạn mới có thể tạo cho mình vị trí vững chắc trong tổ chức bạn đang làm cũng như tạo sức hút khi cần một công việc mới.
Hãy nhớ rằng, điều quan trọng không nhất thiết phải là biết sâu tất cả mọi thứ. Tuy nhiên có kiến thứ về những kỹ thuật mới sẽ giúp bạn giải quyết các vấn đề theo những cách khác nhau. Lập trình viên giỏi không chỉ biết coding, bạn cần phải luôn học hỏi các khái niệm quan trọng giúp bạn giải quyết vấn đề với những giải pháp hiệu quả nhất có thể.
7 – Đốt cháy giai đoạn
Là một developer, việc coding một cách cẩu thả là không thể chấp nhận được. Đừng đốt cháy giai đoạn hay chấp nhận bất cứ một thứ gì không đạt chất lượng tốt nhất.
Áp lực chính là bài kiểm tra thực sự đối với một lập trình viên giỏi. Khi bạn phải làm việc dưới áp lực cao và bạn thay đổi thói quen hay hành vi tốt đang có của mình, bạn chưa hẳn là một người giỏi đâu. Phải luôn có kỷ luật và nguyên tắc của chính mình. Tuy nhiên không có nghĩa là cứng đầu và không chấp nhận sự thay đổi
8 – Không viết code document
Cho dù bạn kinh nghiệm đến mấy, viết ra phần mềm tốt đến mấy, nhưng nếu code của bạn như mớ bòng bong, không comment, không tài liệu thì có lẽ số người ghét bạn nhiều hơn số người yêu bạn.
Viết tài liệu cho phần mềm của bạn hay team là cả một việc lớn chứ không phải làm cho qua. Ngoài việc chú trọng vào clean code, code comment rõ ràng thì tài liệu về phần mềm đòi hỏi bạn phải bỏ thời gian và công sức và cần tạo nên như một thói quen.
9 – Không quan tâm những gì đang xảy ra xung quanh
Chúng ta thường hay nghe dân công nghệ nói với nhau: “Tôi chả quan tâm mấy thứ đó (xã hội, môi trường..). Tôi chỉ muốn tập trung vào công nghệ thôi”. Tuy nhiên, bạn nên thay đổi.
Công nghệ luôn thay đổi, hướng về phía trước. Và cuộc sống xung quanh mình cũng vậy. Hãy quan tâm đến những vấn đề xã hội, môi trường… và nó sẽ giúp bạn cân bằng hơn, cùng chung tay cho một cuộc sống tốt đẹp hơn.
10 – Chú trọng quá nhiều vào thiết kế trước khi viết code
Có một kế hoạch và thiết kế chỉnh chu trước khi coding thật sự là một điều tốt, Tuy nhiên nếu bạn tiêu tốn quá nhiều thời gian thì vào những việc đó bạn tự đặt mình vào tình trạng mà giới y học gọi là tê liệt phân tích. Hay nói một cách khác, bạn tự đầu độc mình.
Đừng bao giờ đặt hy vọng rằng sẽ có một thiết kế hay kế hoạch hoàn hảo vì điều này không bao giờ có. Chỉ cần một thiết kế tốt, có thể chấp nhận được là có thể bắt đầu. Một thiết kế tốt tương tự như chiếc bản đồ vậy. Cần có sự thay đổi cải tiến, chứ không phải cố định một phiên bản.
11- Đánh giá thấp code-sense
Code-sense là gì? Viết clean code đòi hỏi việc sử dụng nghiêm ngặt các kỹ thuật với sự kỷ luật cao. Những kỹ thuật và kỷ luật này được gọi là code-sense
Code sense không chỉ giúp phân biệt giữa good code và bad code mà còn giúp chúng ta hình thành thói quen hay chiến lược để chuyển đổi bad code thành good code.
12 – Chọn ngay giải pháp đầu tiên
Giải pháp đầu tiên luôn hấp dẫn và có thể là lựa chọn dễ dàng. Thế nhưng, các giải pháp tốt thường được phát hiện một khi bạn bắt đầu thắc mắc về tất cả các giải pháp mà bạn tìm thấy.
Luôn nhớ rằng, bạn là một lập trình viên, công việc của bạn không chỉ là tìm một giải pháp cho vấn đề nào đó. Điều bạn cần làm chính là tìm ra giải pháp đơn giản và tối ưu nhất cho vấn đề đó.
13 – Không nhận biết được điều gì không nên làm
Những lập trình viên giỏi nhất biết điều gì không nên làm.
Viết lại toàn bộ code từ đầu chỉ để dễ đọc hơn, hoặc chuyển sang framework mới chỉ vì một vài vấn đề gặp phải không phải lúc nào cũng là quyết định tốt. Bạn cần nhìn bài toán và giải pháp tổng thể, và cần quyết định những việc gì nên và không nên làm.
Một ví dụ đơn giản: công ty bạn cần xây dựng một blog cho đội digital marketing và cần bạn tư vấn. Thay vì chỉ cần dùng WordPress và chỉ cần vài ngày để cài đặt, cấu hình bạn lại lên kế hoạch cho việc xây dựng một hệ thống CMS mất 3 tháng. Hoặc khách hàng cần xây dựng một hệ thống e-commerce hoàn chỉnh, thay vì dùng Magento hay CSCart là phù hợp bạn lại tư vấn để xây dựng hoàn toàn từ đầu tiêu tốn nhiều chi phí, nhân lực.
14 – Không thừa nhận sự thiếu hiểu biết
Điều này rất hay xảy ra với những người làm việc lâu năm. Bạn có thể là một lập trình viên rất giỏi, thế nhưng bạn không thể là người biết hết mọi ngóc ngách của công nghệ. Đơn giản đó là điều không thể.
Tuy vậy, những người non kinh nghiệm hơn bạn lại có thể nảy ra một giải pháp tốt, hiệu quả cho vấn đề cần giải quyết. Lập trình viên giỏi không phải là người luôn áp đặt các giải pháp của họ và bắt mọi người phải tuân theo. Thay vào đó, họ rất công bằng, biết lắng nghe và giải pháp tốt nhất sẽ giành chiến thắng.
15 – Không quản lý được áp lực
Một lập trình viên tốt là người biết “giải vây” áp lực. Họ sẽ không tìm cách tự mình hoặc yêu cầu cả team mình giải quyết tất cả mọi vấn đề. Khi bị thúc ép bởi thời hạn hoàn thành và những cam kết không khả thi, họ cần phải có kỹ năng giao tiếp với những người liên quan trong dự án để tìm ra giải pháp và kế hoạch thực tế hơn. Và điều đó giúp cho họ điều chỉnh được kế hoạch một cách hợp lý.
16 – Không xây dựng mối quan hệ và tạo dựng niềm tin
Lập trình viên có thể làm việc độc lập , tuy nhiên những lập trình viên giỏi cũng rất giỏi trong việc xây dựng các mối quan hệ.
Cách đơn giản nhất để tạo dựng niềm tin và mở rộng các mối quan hệ là hãy giúp đỡ các đồng nghiệp trong tình huống khó khăn. Bạn có thể chủ động trong việc đưa ra lời đề nghị giúp đỡ mà không ngần ngại gì. Tự nguyện giúp đỡ người khác hoàn thành công việc của họ không chỉ giúp phát triển kỹ năng chuyên môn của chính mình mà còn tạo được tầm ảnh hưởng của bản thân những nơi bạn làm việc.
17 – Không có cái nhìn toàn cảnh
Hầu hết thời gian làm việc của một lập trình viên chính là code, hoặc là giải quyết các vấn đề phát sinh của code. Điều này không có gì sai trái cả. Tuy nhiên, nếu muốn trở thành một phần của cả tổ chức, có tầm quan trọng hơn bạn cần giành thời gian để tìm hiểu tất cả mọi vấn đề liên quan.
Cách tiếp cận tốt nhất và đơn giản nhất chính là yêu cầu sự giúp đỡ của người hướng dẫn (mentor), hoặc những người kinh nghiệm , người ở vị trí cao hơn. Họ có thể giúp đỡ bạn phát triển kĩ năng nhanh chóng và hỗ trợ bạn có cái nhìn toàn cảnh trong những dự án lớn. Hoặc họ có thể giúp bạn thấy được cả chiến lược của công ty mà bạn là một phần trong đó.
18 – Làm những điều dư thừa
Sai lầm này cũng tương tự như sai lầm 13 ở trên. Lập trình viên giỏi không làm lại những thứ đã có. Họ luôn sử dụng lại và xây dựng các chức năng dựa trên những gì đã có sẵn. Điều này không chỉ tiết kiệm thời gian mà còn thừa hưởng được những đặc tính tốt đã có của sản phẩm. Ngoài ra, việc này còn tạo được mối liên kết giữa các developer trong việc chia sẻ, học hỏi.
Trong phần lớn các trường hợp đã có những câu trả lời cho những vấn đề bạn đang cố gắng giải quyết ở đâu đó rồi. Vì vậy, khi bạn làm gì hãy kiểm tra xem nếu người khác đã giải quyết được vấn đề đó chưa. Đây không phải là lười biếng mà cách khôn ngoan để giảm những nổ lực không cần thiết.
19 – Không nắm rõ các quy tắc kinh doanh
Lập trình viên đôi khi cho rằng các các quy tắc kinh doanh là phức tạp và không để ý đến và đó là sai lầm. Nếu bạn không biết rõ về các quy tắc kinh doanh, bạn sẽ không biết làm thế nào để thực hiện các giải pháp một cách hiệu quả.
Hãy nhớ rằng, bạn cần phải có tư duy kinh doanh (business mindset) trong khi lập trình để có thể tạo ra một giải pháp hoàn toàn khả thi. Điều đó sẽ đáp ứng các mục tiêu được đặc ra hơn là chỉ tập trung vào một giải pháp kỹ thuật.
20 – Ít giao tiếp
Không có quy tắc chung trong giao tiếp, tuy nhiên, giao tiếp tốt nơi làm việc là một điều cần thiết.
Bạn cần hiểu rõ về năng lực lẫn hạn chế của các lập trình viên khác khi làm việc cùng. Đi kèm với đó là việc nắm rõ họ yêu thích điều gì sẽ giúp ích rất nhiều trong việc giao tiếp với họ. Ngoài ra, giao tiếp không chỉ gói gọn trong team mà bạn làm việc mà còn là những tập thể khác trong công ty, có liên quan hoặc không liên quan đến công việc của bạn. Các cộng đồng bên ngoài cũng giúp cho sự nghiệp của bạn nếu giao tiếp tốt.
21 – Không ưu tiên cho sức khỏe
Có sức khỏe là có tất cả. Sức khỏe là nền tảng thúc đẩy mọi thứ trong cuộc sống của bạn, bao gồm sự nghiệp. Nó nâng cao sự sáng tạo, năng lượng, và giúp bạn vượt qua những thăng trầm mà bạn sẽ trải qua.
Ưu tiên sức khỏe của bạn không chỉ làm một lần. Bạn cần lập kế hoạch và tạo thành thói quen hàng ngày. Hãy đầu tư và luyện tập thường xuyên, ăn ngủ, làm việc điều độ, bỏ các thói quen xấu khác như thức quá khuya, ăn uống vô độ, code không cần biết ngày đêm..
